Malum olduğu üzere, yüksek enflasyonun etkisini en fazla gösterdiği alan gıda enflasyonu. Dünyada gıda enflasyonu nispeten yatay yada düşük seyrederken, ülkemizde sürekli yükseliş halinde.
Bunun bir çok sebebi var belki de. Birincisi, ülkede uygulanan tarım politikaları. Emperyalizme göbekten bağlı bir ülke olarak, tarım politikaları da onların çıkarları doğrultusunda uygulanıyor. Hemen her tarım ürününde net ithalatçı konumundayız.
Bir diğer sebep, çıkarılan yasalar yoluyla büyük sermayenin tarım alanında söz sahibi olması, bir çeşit tekelleşmenin oluşması.
Elbette, perakende sektöründe oluşan pazarın belli ellerde toplandığını ve fiyatları belirlediğini ekleyelim.
Ve yine elbette, yüksek enflasyonu fırsat bilen tedarik zincirindeki tüm aktörlerin yüksek kâr dürtüsü ile gerçekleşen fiyatlamalar cabası.
İşte bu gıda enflasyonu, yılbaşı sofralarını da etkiliyor.
Yılbaşı sofrasındaki hindi aynı, fiyatı arttı
Yılbaşı sofrası denilince ilk akla gelen hindi oluyor. Türk mutfağında beyaz et olarak çok yeri olmasa da yeni yıla girerken hindisiz bir sofra düşünülemiyor. Peki, hindi fiyatları ne durumda
Zincir marketlerde eve teslim de olan 7-8 kişilik hazır pişmiş iç pilavlı ve mezelerin de yanında yer aldığı hindi menünün fiyatı 2020 yılında 319 TL olurken, aynı şekilde bütün tavuklu versiyonu da 119 TL oluyor. 2021 yılına gelindiğinde sırasıyla 469 ve 199 TL’ye çıkan fiyatlarda artış oranı ortalama yüzde 57 oluyor.
2022 yılında fiyatlarda yükseliş hızlanıyor ve hindi menü 1.299 TL, piliç de 499 TL’ye çıkıyor. Artış hindide yüzde 177, tavukta yüzde 151 oluyor.
2023 yılında da hindinin fiyatı 2.299 TL ve piliç de 999 TL oluyor. Gelelim 2025’e gireceğimi 2024 yılındaki fiyatlara…
Hindinin fiyatı 3.590 TL olurken, artış oranı yüzde 56, piliçte de 1.490 TL’lik fiyatta artış yüzde 49 oluyor.
Asgari ücretlinin yılbaşı sofrası
Asgari ücretli biri yılbaşında güzel bir sofra kurmak istese sadece hindi, pilav ve mezeleri 2020 yılında 7 adet alabilirken, 2021’de 6, 2022’de 4 adet alabilirken, geçen yıl yaklaşık 4,96, bu yılda yaklaşık 4,74 adet alabiliyor. (Bir aylık maaşıyla)
Çerez ve içecek
Sadece yemekten sonra çerez ve alkolsüz gazlı içecekler alacaklar için 2021’de 28,5 TL tutan market fişi, 2022’de 49 TL, 2023’te 400 gramdan yarı yarıya azalan 200 gramlık çerez paketiyle 49 TL ile aynı fiyat tutuyor.
2024’e geldiğimizde ise 200 gramlık çerez paketi 114 TL ve 2,5 litrelik içecek de 60 TL olunca 174 TL ile marketten ayrılma gerekiyor.
2009’de çıkan en büyük banknot olan 200 TL ile 2021’de 7 kez çerez ve içecek alabilirken, 2022 ve 2023’de 4 kez, 2024’te ise 1 kez markete gidilebiliyor.
