Özder Şeyda Uyanık – Ekonomim
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 yılı Ulusal Eğitim İstatistikleri verisini açıkladı.
25-34 yaş grubundaki nüfusta yükseköğretim (önlisans, lisans, yüksek lisans ve doktora) mezun oranı yüzde 44,9 oldu. Bu oran, 2008 yılında yüzde 13,5 olmuştu. 2008-2024 yılları arasında 25-34 yaş grubundaki nüfusta yer alan kadınlarda yükseköğretim mezun oranı yüzde 12,5’ten yüzde 48,9’a, erkeklerde ise yüzde 14,6’dan yüzde 41,1’e yükseldi.
25 yaş ve üzerindeki ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora mezunlarının söz konusu yaş içindeki oranı 2008 yılında yüzde 9,8 iken, 2024 yılında bu oran yüzde 25,3 oldu.
25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresi 2024 yılında 9,5 yıl oldu.
Eğitim süresi en uzun Ankara’da!
25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresinin 2024 yılında en yüksek olduğu il 10,8 yıl ile Ankara olurken, bu ili sırasıyla İstanbul, Eskişehir, Kocaeli ve İzmir takip etti. Ortalama eğitim süresinin en düşük olduğu il ise 7,5 yıl ile Ağrı olurken, bu ili sırasıyla Şanlıurfa, Muş, Kastamonu ve Van izledi.
Anneden yükseköğretim aktarımı daha yüksek
25 yaş ve üzeri nüfusta, annesi yükseköğretim mezunu olan fertlerin yüzde 84,4’ünün yükseköğretim düzeyini tamamladığı görüldü. İlgili nüfusta, babası yükseköğretim mezunu olan fertlerin yüzde 80,3’ü yükseköğretimi tamamladı.
Söz konusu nüfusta, annesi ortaöğretim mezunu olan fertlerin yüzde 64,3’ü, babası ortaöğretim mezunu olan fertlerin yüzde 55,7’sinin yükseköğretim mezunu olurken, annesi ortaöğretim altı eğitim düzeyini tamamlayan fertlerin yüzde 28,7’i, babası ortaöğretim altı eğitim düzeyini tamamlayan fertlerin yüzde 27,4’ü yükseköğretim mezunu oldu.
Gelirler azaldı
Eğitim istatistikleri, gelir ve yoksulluk istatistikleriyle karşılaştırıldığında tablo değişti.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine ve eğitim durumuna göre medyan gelirin yüzde 60’ında yükseköğretim mezunlarının yoksulluk oranı 2008 yılında 1,3 olurken, bu oran 2020 yılında 5,1 ile zirve yaparak 2024 yılında 4,4 oldu. Yükseköğretim mezunları artarken, bu mezunlarda yoksulluk oranı da arttı.
Asgari ücrete karşı gelirler eridi
Hanehalkı fertlerinde yükseköğretim mezunlarının yıllık ortalama esas iş gelirleri, 2008 yılında 19 bin 77 TL olurken, 2024 yılında yüzde 1524 oranında artışla 309 bin 721 TL’ye çıktı.
Asgari ücrette aynı dönemde yüzde 2627 oranında artış olunca yükseköğretim mezunlarının kazançları asgari ücrete karşı eridi. 2008 yılında aylık gelirin ortalama aylık asgari ücrete oranı 2,55 olurken, 2022 itibarıyla sert bir düşüşle 2’nin hatta 1,5’in altına gerileyen oran 2023’te 1,32 oldu. 2024 yılında ise bir yükseköğretim mezununun aylık gelirinin 17 bin 2 TL olan asgari ücrete oranı 1,52 oldu.
