Eti Gıda’nın Eskişehir’deki fabrikasında 100’den fazla işçinin işine son verildi. İşveren, fesih gerekçesini ‘küçülmeye gitmek’ olarak sunsa da işçiler, fabrikada herkesin fazla mesaiye kalmaya zorlandığını ifade etti.
Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren Eti Gıda Fabrikası’nda çalışan 100’den fazla işçi, 4 Ağustos’ta işten çıkarıldı. Firma, işten çıkarmaları, İş Kanunu’nun “İşçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebeple iş akdinin feshini” kapsayan 17 ve 18’inci maddelere dayandırdı. İşçiler ise işten çıkarmalarının fabrikadaki kötü çalışma koşulları karşısında sendikaya üye olmalarının ardından gerçekleştiğini hatırlatıyor.
Hiçbir hakkımızı alamadık
4 Ağustos’ta işine son verilen bir Eti Gıda işçisi, fabrikadaki çalışma koşullarını BirGün’e anlattı. “Kötü koşullar, hak gaspı ve mobbinge karşı hakkımızı savunsun diye sendikalı olduk, orada da aradığımızı bulamadık” diyen Eti Gıda işçisi, fabrika içindeki çalışma ortamına ilişkin şunları söyledi:
“Uygulanan mobbingin haddi hesabı yoktu. Çay molası için bir süre tanımlarlardı ve o süreyi bir dakika bile geçseniz insan kaynakları tarafından ihtar çekilirdi. Zorla fazla mesaiye kalmak zorundaydık, üstelik fazla mesai karşılığında da herhangi bir ücret alamıyorduk. Çalışacağımız saat dolmuş, işimizi yapmışız, yine de fabrikadan çıkabilmek için izin istemek zorundaydık. Ücretli izine çıktığımızda ücretimiz hiçbir zaman vaktinde yatırılmadı, son zamanlarda maaş bordrolarında da kesintiler olmaya başlamıştı. Bu kesintinin gerekçesini sorunca ‘Vergi’ deyip işin içinden sıyrılırlardı. Olsa çoğu arkadaşımız yapılan kesintiyi kapsayan ilgili vergi dilimine girmemişti bile. Banka promosyonlarımızı da yatırmadılar, ama fabrika müdürlerinin altına son model arabalar çekildi. İşten çıkarırken bugüne dek kullandığımız yıllık izin hakkımızın ücret karşılığını hesaplayıp arabulucu görüşmesinde tazminatımızdan düştüler, ‘Buna tamam demezsen hiç tazminat alamazsın’ dediler.”
İşten çıkarıldıktan sonra tazminatlarını alamadıklarını söyleyen işçi, şu ifadeleri kullandı: “İhbar tazminatımız henüz yatırılmış değil. İçeride kalan paramız var, toplu iş sözleşmesinden almamız gereken zam farkları var. Hiçbirini alamadık. Bize ‘Küçülmeye gideceğiz’ de dediler, fabrika harıl harıl çalışırken, işçiler ücret verilmeden fazla mesaiye kalmaya zorlanırken ne küçülmesi? Durum işten çıkarılmaya varmadan hakkımızı savunalım diye Tekgıda-İş üyesi olduk, hiçbir sendikacı ortada yok. Ben işimden olmuşum, ailemi geçindiriyorum, benim ekmeğim ne olacak?
Servet büyürken bahane ‘küçülme’ oldu
İşçilere yapılan küçülmeye gitme açıklamasına karşın firma, ülkenin en büyük sanayi kuruluşları arasında hız kesmeden yükseliyor. İstanbul Sanayi Odasının (İSO) açıkladığı Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu listesinde ETİ, 2025’te, bir önceki yıla göre 9 basamak yükselerek 25’inci sırada yer aldı. Şirketin 2024 yılında üretimden gelen serveti 55,18 milyar TL oldu. Bu meblağ, 2023’te 33,46 milyar TL, 2022’de ise 18,9 milyar TL’ydi. Evrensel’in yaptığı hesaplamaya göre ETİ’nin serveti dolar bazına çevrilip enflasyon uygulandığında son 3 yılda reel olarak elde edilen net satış geliri 172,3 milyar TL oldu. Şirketin gelirlerini arttırdığı bu dönemde yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) 2022-2023 Aralık ayları arasında yüzde 44, 2023-2024 yılları aralık ayları arasında ise yüzde 28,52 seviyesindeydi. Yani ETİ, her iki dönemde de gelirlerini üretici girdi fiyatlarındaki artışın neredeyse iki katı oranında arttırdı.
∗∗∗
Çalışma bakanlığı yaşananlardan haber mı?
Emek Partisi (EMEP) İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, yaşananlar hakkında iddiaları Meclis’e taşıdı. Bayhan, konuyla ilgili olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması talebiyle yazılı soru önergesi verdi. Bayhan, Bakan Işıkhan’a şu soruları yöneltti:
“Sendika genel kurul sürecinde mevcut sendika yönetimine karşı adaylık açıklayan veya muhalefet yürüten işçilerin, fabrika yönetimiyle koordineli şekilde işten çıkarıldığı yönündeki iddialar hakkında Bakanlığınızca bir denetim, soruşturma ya da hukuki inceleme başlatılmış mıdır? Bakanlığınız, Eti Gıda’da yaşanan bu toplu işten çıkarmalara yönelik herhangi bir teftiş ya da denetim süreci başlatmış mıdır? 2022 yılında 18,9 milyar TL olan üretimden satış gelirini 2023’te 33,46 milyar TL’ye, 2024 yılında ise 55,18 milyar TL’ye yükselten Eti Gıda’nın bu denli büyüme göstermesine rağmen küçülme gerekçesiyle işçi çıkarması, Bakanlığınız tarafından nasıl açıklanmaktadır?”
birgun.net / Bilge Su Yıldırım / 11 ağustos 2025
