Metal işkolunda 2021-2023 Grup Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri metal patronlarının örgütü Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile sektörde örgütlü Türk-Metal, Birleşik Metal-İş, Özçelik-İş sendikaları arasında 1 Eylül’de başlayacak.
DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş sendikası 33 İşletmeye bağlı 50 fabrikadan yaklaşık 11 bin işçi adına, Türk-İş’e bağlı Türk Metal ise 179 işverene bağlı 210 işyerinde çalışan toplam 125 bin işçi adına görüşme masasına oturacak. Otomotiv, demir-çelik ve elektronik gibi önemli sektörlerdeki büyük şirketleri kapsayan pazarlık süreci 60 gün sürecek.
Metal işçilerini doğrudan, tüm işçi sınıfını ise dolaylı olarak etkileyecek olan grup sözleşmesi sürecinde Türk Metal ve Birleşik Metal İş sendikaları hangi tekliflerle masaya oturacakları açıkladılar.
Türk Metal teklifi
Türk Metal hazırladığı sözleşme taslağını 25 Ağustos’ta Ankara’da basın toplantısıyla duyurdu. Türk Metal genel başkanı Pevrul Kavlak, grup sözleşmesi sürecini 2 ay öncesinden başlattıklarını ifade ederek, 10 bin üye ile anket yaparak ve 700 işyeri temsilcisiyle çalıştay düzenleyerek TİS taleplerini belirlediklerini açıkladı.
İki yılı kapsayacak toplu iş sözleşmesi kapsamında, ücreti 6.150 TL’nin altında olan çalışanlara 270 liralık iyileştirme talep ettiklerini belirten Kavlak, “Daha sonra tüm üyelere yüzde 27 zam istiyoruz. Birinci yılın ilk altı ayı için ortalama zam talebimiz 29,57’dir. İkinci altı ay enflasyon oranında, üçüncü altı ay enflasyon artı 1 lira oranında ve dördüncü altı ay enflasyon oranında zam istiyoruz” dedi.
Kavlak, ücretlerin yanı sıra işverenden talep edilecek yan haklara dair ise şu başlıkları sıraladı:
* Tamamlayıcı Sağlık Sigortası’nın kapsamına eş ve çocukların da dahil edilmesi.
* Ulusal ve dini bayramlar ile arife günlerinde çalışma ücretinin yüzde 200 zamlı ödenmesi.
* İşyerlerinde 20.00 ile 06.00 arasında çalıştırılan işçilere verilen saatlik ücretin yüzde 10’u oranındaki gece çalışma tazminatının yüzde 15’e yükseltilmesi, bu oranın üzerinde ödeme yapılıyorsa aynen devam etmesi.
* Sendika üyesi işçilerden tüm üretim birimlerindeki bakım onarım işlerini yapan, kontrol ve otomasyon süreçlerini takip eden, kontrollerini yapan teknik elemanlara almakta oldukları saat ücretlerinin yüzde 10’u tutarında “bakım onarım ve teknik personel tazminatı” ödenmesi.
* İşçilere birinci dereceden yakınlarının yatarak tedavilerinde refakat etmek, çocuğunun düğünü veya sünneti için kullanılmak üzere ve mazeretini belgelemek kaydıyla yıllık 3 gün izin verilmesi.
* Asgari ücretle işe giren bir işçinin sendikaya üye olması durumunda ücretine; MİDS uygulanan işyerlerinde grubuna göre yüzde altı ile yüzde 14 arasında, diğer işyerlerinde ise yüzde 10 zam yapılması.
* Çocuğunu anaokula gönderen işçilere yardım yapılması.
Birleşik Metal’in hazırlık süreci ve TİS teklifi
Birleşik Metal-İş Sendikası (BMİS), 21 Mayıs’ta sözleşme hazırlıkları kapsamında İşyeri Komiteleri ile toplantılar yapmaya başladı. İçinde bulunulan sürecin, işçilerin yaşadığı sorunların, işyeri ve sektörün durumunun, toplu sözleşmede dikkat edilmesi gereken konuların tartışıldığı toplantılarda, işçilerin toplu sözleşme ile ilgili teklifleri toplandı. Sendikanın Kocaeli Şube’sine bağlı işyerleri ile başlayan toplantılar Gebze, Trakya, Bursa, Eskişehir, Anadolu, İzmir, İstanbul Şubelerine bağlı işyerlerinden emekçilerle 24 Haziran’a kadar sürdü.
10 Temmuz’da, İşyeri Komiteleri ile yapılan toplantılardan sonra yetkili kurulları olan Başkanlar Kurulu ve MESS üyesi işyerlerinin işyeri temsilcilerinin, şube ve genel merkez yöneticilerinin katılımı ile oluşan Merkez TİS Komisyonunu Gönen Kemal Türkler Eğitim ve Dinlenme tesisinde topladı, burada toplu sözleşme teklifine son hali verildi.
27 Ağustos’ta, sendikanın genel merkez yöneticileri, uzmanları ve işyerleri temsilcilerinin katılımıyla Kadıköy Belediyesi Nikah Dairesi’nde gerçekleştirilen basın toplantısında grup sözleşmesi taslağı ve metal işçilerinin talepleri kamuoyuna duyuruldu.
Açıklamayı BMİS Genel Başkanı Adnan Serdaroğlu yaptı. Metal işkolu grup toplu sözleşmesinin özel sektördeki en büyük toplu sözleşme olduğunu ve başka sektörleri de etkilediğini vurgulayan Serdaroğlu, “metal işçisi kazanırsa tüm işçi sınıfı kazanır” diyerek konuşmasına başladı.
Pandemi döneminin ilk aylarında bazı işyerlerinde üretimde kısmi sorunlar yaşansa da metal işkolunda bu durumun kısa sürede atlatılarak, üretimde ve kârlılıkta olağanüstü artışlar yaşandığını belirten Serdaroğlu, Otomotiv ve beyaz eşya gibi sektörlerde üretimin önemli bir bölümünün ihraç edilmesi ve yükselen kurlar nedeniyle kârlılık oranlarının ciddi bir biçimde arttığını vurguladı. MESS’e üye ve borsada (BİST’te) işlem gören işyerlerinde 2020 1. çeyrek verileri ile 2021 1. çeyrek verileri karşılaştırıldığında net kârlarda yüzde 585 artış yaşandığını, kârlılık oranlarına ciddi büyüme oranlarının eşlik ettiğini belirtti.
Pandemide işçilerin canları pahasına çalışmasıyla metal patronları kârlarına kâr katarken, örgütlü oldukları işyerlerinde her 5 işçiden 1’inin Covid’e yakalandığına dikkat çeken Serdaroğlu, diğer yandan ise yoksullaşma ve reel ücret kaybının giderek arttığını, işçilerin bu emeklerinin karşılığının hiç değilse bir bölümünün ödenmesinin zamanının geldiğini belirterek taleplerini sıraladı.
BMİS’in 4 bölümden oluşan teklifi şöyle:
1- İlk defa işe girecek bir metal işçisinin ücretinin asgari ücretin yüzde 10’u oranında artırılması.
2- Sektörde halen düşük ücretlerle çalıştırılan işçilerin ücretlerinde iyileştirme yapılması için saat ücreti 20 TL’nin altında kalan işçilerin saat ücretlerine 20 TL’yi geçmemek üzere 0,70 krş iyileştirme yapılması.
3- İlk 6 aylık dönem için öncelikle tüm ücretlerin yüzde 9 artırılması, ardından da saat ücretlerine 4,60 TL zam yapılması.
BMİS’in ücret zam teklifinin karşılığı oransal olarak ilk 6 aylık dönem için yüzde 30,89’dur. Bu teklif ilk 6 aylık dönem için ortalama ücrette ikramiye dahil net 1.458 TL’ye denk gelmektedir.
4- Diğer altışar aylık zam dönemleri içinse, resmi enflasyonun gerçeği yansıtmaması nedeniyle teklifleri:
2’nci altı aylık dönemde enflasyon oranına 3 puan eklenmesi,
3’ncü altı aylık dönemde enflasyon oranına 4 puan eklenmesi,
4’ncü altı aylık dönemde enflasyon oranına 3 puan eklenmesi şeklindedir.
BMİS’in Sosyal Haklara dair talepleri ve değişiklik talep ettikleri konular ise şöyle:
* Sosyal haklarda 1’nci yıl için ortalama yüzde 45 oranında, 2’nci yıl için ise enflasyon artı 4 puan artış.
* Toplu sözleşmeden sendika üyesi olabilen tüm işçilerin ayrımsız yararlanması.
* İşyerlerinde geçici süreli (belirli süreli) işçi çalıştırılmaması, işçilerin iş olunca işe alınması, birkaç ay sonra da işten atılmasının sona erdirilmesi.
* Fazla çalışma ücretlerinin yüzde 150, bayram ve genel tatillerde fazla mesai ücretinin ise yüzde 200 (4 yevmiye) olması.
* Kurban Bayramı ödemesinin 1000 TL daha fazla olması.
* 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nün kadın işçiler için ücretli tatil olması.
* 3 Aralık Dünya Engelliler gününün engelli kadrosunda çalışanlar için ücretli izin günü olması.
* Her işyerinde günlük 2 defa 15’er dakikalık dinlenme süresi verilmesi.
* Gece çalışma zammının yüzde 10’dan yüzde 20’ye yükseltilmesi.
* İşçilerin yıllık ücretli izin sürelerinin 2’şer gün artırılması.
* Yüzde 15’i aşan gelir vergisi payının işveren tarafından ödenmesi.
* İşçi rapor alındığında Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ödemediği ilk 2 günün ücretinin işverence ödenmesi, işyeri hekimlerinin verdiği istirahatlerin de ücretli olması.
* İşçilere yılbaşı ve Ramazan Bayramından önce net 500 TL’lik erzak verilmesi.
* Tamamlayıcı sağlık sigortasından işçinin eşinin ve çocuğunun da yararlanması.
* Bankalardan alınan promosyonların işçilere ödenmesi.
* 15 saatlik ücret karşılığı Devam Primi verilmesi.
* Öğrenim yardımının anasınıfında olanlara ve öğrenim gören sendika üyelerine de verilmesi.
