Pek çok ulus baharın gelişini bayram olarak kutlar, ancak Kürtler için Newroz apayrı bir anlam taşır. Kürtlerde Newroz, Kürt halkının demirci Kawa önderliğinde Asur kralı Dehak’ın zulmüne başkaldırdığı, isyanı zaferle taçlandırdığı gündür.
Esası Farsçadan gelen “Newruz”, aynı anlamda olmak üzere Kürtçede Newroz’dur. New: Yeni, Roz: Gün, “Yenigün” anlamındadır. Bahar, doğanın uyanışıdır. Toprağı sürme, dalları budama; kışın ‘tembelliğinden’ sıyrılıp mücadeleye atılma zamanıdır.
Kürt tarihinde Newroz Bayramının çıkışı ve tarihi şöyle anlatılmaktadır:
Kürt mitolojisindeki Kawa efsanesinde; M.Ö. 600’lü yılların başında Kürt Kral Cemşid’i yıkarak yerine geçen zalim Asur kralı Dehak’ın Kürt halkından Kawa adında bir demircinin isyanı ile öldürülmesi anlatılmaktadır. Bir efsaneye göre de Kawa Kürt Med Generalidir.
Zalim Dehak’a karşı ayaklanan Kawa önderliğindeki Kürtler, 21 Mart 612 yılında Asurluların başkenti Ninova’yı kuşatır (Ninova, Erbil şehrinin sınırlarında yer alan tarihi bir kenttir) ve Kral Dehak’ı öldürerek sarayını yakarlar.
Zalim yok edilir, Mezopotamya halkları özgür olur ve bugüne “Newroz” der Kürt halkı. O günden sonra her 21 Mart günü zalim Dehak’ın sarayını yakan ateşi yakıp Newroz’u bir bayram olarak; bir direniş ve başkaldırı günü olarak kutlarlar.
Günümüz zalimleri tarafından katledilen Kürt bilgesi Musa Anter, “Bu efsane Kürtler tarafından kendilerini güçlü ve farklı hissetmeleri için bir hatırlatıcı güç olmaktadır ve yaktıkları ateş de özgürlüklerinin simgesi haline gelmiştir” demişti.
Bugün Dehak’ları aratmayan zalimlere karşı süren büyük direniş ve özgürleşme kavgası, ödenen büyük bedellerle serpilip gelişmeye devam ediyor.
Tüm halkların Newroz’u kutlu olsun!
Newroz Piroz Bê!
